Het Oor van Rembrandt

Rembrandt van Rijn kennen we door wat hij zag. Door zijn ogen kijken we de Gouden Eeuw in. Maar hoe dicht kunnen we bij zijn oren komen? Alleen op vroege schilderijen van Rembrandt is enige muzikale activiteit te zien. Dat is niet verwonderlijk, want muziek was in de Gouden Eeuw hoofdzakelijk iets voor de huiskamer en de kroeg: onderwerpen die schilders als Jan Steen, Frans Hals en Jan Mientse Molenaar meer aan het hart lagen. Maar dat wil niet zeggen dat Rembrandt geen muziek heeft gehoord. We kunnen er gerust uitgaan dat hij ervan genoten heeft.

Liederen van collega’s, leerlingen, vrienden en buurtgenoten van Rembrandt. En uit zijn eigen boekenkast…

Welke klanken streelden zijn oren? Welke melodietjes neuriede hij tijdens het schilderen? Welke liedteksten werden er in zijn omgeving geschreven? Welke liedjes kende hij misschien van buiten? Onze vraag is kortom: welke muziek speelde een rol in het leven van Rembrandt? En ons antwoord is een bonte revue van liedjes, gedichten, schilderijen en deuntjes uit de directe omgeving de grootste schilder uit onze geschiedenis.

Muziek was niet zo alom tegenwoordig als tegenwoordig, maar ze maakte des te meer indruk. Het carillon van de Zuiderkerk drong luid en duidelijk door tot in het atelier. De Oude Kerk, het domein van Dirk Janz Sweelinck (zoon van), lag op loopafstand van de Jodenbreestraat. Rembrandt bezocht veelvuldig de schouwburg, waar muziek altijd onderdeel van de voorstelling was. En schilderkunst en liedkunst lagen dichter bij elkaar dan men op het eerste gezicht zou vermoeden. Schilders schreven ook gedichten, liedschrijvers werden geportretteerd en het toneelbedrijf werd vastgelegd in prenten. Dit programma bevat dan ook liederen van leerlingen, geportretteerden, vrienden, kennissen, en collega-schilders van Rembrandt van Rijn. En toch ook nog muziek die hoort bij werk van de grote meester zelf.

Zoals u van Camerata Trajectina gewend bent, ligt historisch onderzoek aan de basis van dit programma. Maar Camerata Trajectina verstaat ook de kunst om de resultaten van zo’n onderzoek om te bouwen tot een levendige voorstelling. Liederen van Samuel van Hoogstraten, Heijman Dullaert, Jan Vos, Catharina Verwers, Salomon de Bray en Karel van Mander worden sinds de zeventiende eeuw hooguit nog gelezen. Nu komen ze weer tot klinken. Ook coryfeeën als Joost van den Vondel, Constantijn Huygens en J.Pz. Sweelinck zullen in het programma niet ontbreken. De voorstelling wordt gelardeerd met mondelinge toelichting en met een groot aantal projecties van toepasselijke schilderijen en prenten