Johan Schenck – Bacchus, Ceres en Venus

Wilt gij een Op’ra zien van zuipen, zwelgen, brassen,
Vol Bachenaal-spel, en baldaadige grimassen?
Gij vindt het alderbest in Bidloos huis verbeeld
Daar hij voor Bacchus en zijn Wijf voor Venus speelt.

De opera Bacchus, Ceres en Venus van Govert Bidloo en Johan Schenck was een historische primeur: de eerste Nederlandse opera die ooit is opgevoerd. Dat wil niet zeggen dat het de eerste opera was die in Nederland ging – dat was Lully’s Isis, die in januari 1677 in Parijs in première was gegaan en in november van datzelfde jaar in de Amsterdamse Schouwburg werd gegeven. Bacchus, Ceres en Venus was ook niet de eerste Nederlandse opera – dat was De triomfeerende min van Dirck Buysero en Carel Hacquart, gemaakt ter gelegenheid van de Vrede van Nijmegen (1678). Het was Buysero echter niet gelukt de regenten van de Amsterdamse Schouwburg te overtuigen het stuk op te voeren.

Met de komst van de beroemde arts en dichter Govert Bidloo (1649-1713) als officieus regent van de Schouwburg (1684) veranderde er echter iets in het sobere, op het Franse classicisme gerichte beleid aldaar. Bidloo wilde het spektakel terug uit de tijd van Jan Vos: sensatietoneel met veel kunst- en vliegwerk. Bidloo kwam met een heuse Nederlandse Opera, op de Zinspreuk, Zonder Spys en Wyn, Kan geen Liefde zyn (1686). De Amsterdamse gambist Johan Schenck (1660-ca 1720) componeerde er de muziek voor, waarvan een selectie werd uitgegeven onder de titel Eenige gezangen uit de opera van Bacchus, Ceres en Venus (1687). De opera was een succes: hij werd twaalf keer opgevoerd.

Het draait in de opera allemaal om Venus, de wijngod Bacchus en Ceres, de godin van de vruchtbaarheid (Sine Cerere et Baccho friget Venus) onder het motto: zonder spijs en wijn kan er geen liefde zijn.

Bekijk het cd-boekje.

.